کد مطلب:20831 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:6

گنجینه پرسمان » اخلاق و عرفان

آيا نوع ريايي هم وجوددارد كه گناه نداشته باشد؟ چرا؟

ريا نقطه مقابل اخلاص است يعني ديگران را در عبادت شريك كردن، بخاطر ديگران كار خير انجام دادن.

و اساس اينكار به نيت خود انسان بر ميگردد يعني نظر ديگران شرط نيست. و ريا را خود انسان بايد تشخيص بدهد در روايات علامتهائي براي ريا ذكر كردهاند كه با اينها انسان بايد خود را آزمايش كند.

پيامبر اكرمميفرمايد: علامت ريا چهار چيز است.

1. اگر كسي او را ببيند و در مرئي و منظر باشد عمل خير زياد انجام ميدهد.

2. اگر تنها باشد كسل ميشود و عمل انجام نميدهد.

3. در انجام كارها اصرار دارد كه مردم او را مدح و ستايش كنند.

4. سعي ميكند ظاهرش را در نظر مردم خوب جلوه دهد.(تحف العقول، ص 11.)

مشابه اين روايت از ديگر معصومين نيز نقل شده است.

در خاتمه لازم است بگوئيم گاهي اوقات انسان كار خيري را براي خدا انجام ميدهد ولي بعداً كه مردم با خبر ميشوند و او را تشويق ميكنند او خوشحال ميشود اين ريا محسوب نميشود.

و اگر انسان عملي انجام دهد و مردم از آن با خبر شوند از آن مسرور گردد در حالي كه انگيزه او از آغاز ارائه به مردم نبوده. ضرري به قصد و قربت و عمل الهي او نميزند.(وسائل، ج 1، باب 15، ص 55 / اخلاق در قرآن، مكارم، ج 1، ص 292.)

علماي اخلاق ريا را به سه بخش ريا در ايمان، ريا در عبادات و ريا در غير عبادتها تقسيم كردهاند.

از اين قسم، ريا در ايمان (منافق بودن) را بدترين اقسام ريا و از اقسام كفر دانستهاند.

ريا در عبادات را به همة اشكال آن (عبادت واجب، مستحب و حركات عبادت) حرام و باعث باطل شدن آن دانستهاند. در غير عبادتها مانند تميز بودن به خاطر مردم و... را جايز دانستهاند و حتي در برخي موارد آن را لازم دانستهاند; اَمّا تصريح كردهاند كه راه احتياط آن است كه اهل ايمان از همة مراتب ريا پرهيز كنند; زيرا منشأ ريا حُب مقام و دنيا است و با پيروي آن در امور دنيوي اين ملكه رذيله و پست، در درون ما رشد كرده و كم كم به رياي در عبادت نيز كشيده ميشود.(ر.ك: گناهان كبيره، شهيد دستغيب، ج 1ـ2، ص 66، دفتر انتشارات اسلامي / معراج السعاده، ملا احمد نراقي، ص 557، انتشارات هجرت.)